Open dagen Rijksakademie 2022
‘Ik wilde de aarde een stem geven, zegt schrijfster Mariken Heitman in het programma Nooit meer slapen. ’Ik wil de wormen over de aarde laten spreken.’
‘Wat wij onder natuur verstaan, is negen van de tien keer niet strikt genomen natuur is, omdat mensenhanden er altijd wel iets in te brokkelen hebben’, merkt Pieter van der Wielen op.
‘Dat is heel paradoxaal, als je zegt dat is geen natuur omdat wij er aan hebben gezeten, alsof wij er niet bij horen. Het klopt dat wanneer wij hekken gaan zetten in een natuurgebied dan hebben wij invloed, wie er in en uit kan, maar mensen zijn onderdeel van het geheel.
Er is geen grens tussen mens en natuur, wij zijn onderdeel, we mogen ons er niet buiten plaatsen.
Het hek van de rijksakademie gaat open en links valt een prachtig veld vol wilde bloemen op, als een voorbode van de plantenliefde in de ateliers in de Rijks zelf. Daar moest ik aan denken tijdens de Rijksakademie, waar het thema natuur en milieu alom aanwezig was, niet als abstractie maar als planten en bloemen die verzorgd en gekoesterd werd. Als bosje bloemen ineen vaas. En geschilderd.
De Indonesische Ratu Saraswati steekt foto’s van bloemen in richels in een soort houten vensterbank die langs de muren van het atelier loopt. Ze verwerkt trauma’s door afstemming met de levende wezens om haar heen. Ook de bloemen die werden neergelegd na moord op Pim Fortuin en Theo van Gogh trokken haar aandacht,
De installatie van aarde van Peng Zhang nam de hele studio in beslag, en het leek op een tekening maar dan met levende planten en zand. Hij brengt je als bezoeker in contact met zijn herinneringen aan het trage landelijke leven en het landschap van zijn jeugd. Het deed me ook denken aan de bloementuintjes van AH die ik thuis probeer te laten groeien, die wat zielige groene sprietjes, het contrast kon niet groter zijn.
Silke Schönfeld filmt de tuin van haar moeder e tegelijk hoor de stem van haar moeder die vertelt over haar vader. Het woord incest valt niet, en toch. De moeder verzorgt de tuin, ze laat alles groeien en bloeien, alleen de boom moet worden omgezaagd, en dat laat ze doen van het slachtoffer-geld dat ze heeft gekregen. Ik was zo in de ban van de film dat ik vergat een foto te nemen.
Yazan Khalili liet een tafel vol platen zien die ieder een naam droegen en het mooiste was de serie polaroids die rondom de rand van de tafel volgt. Prachtige tekstregels laten zich al lopend rond de tafel lezen, als een gestileerd dagboek, een dichtregel.
Razia Barsatie ziet de taboes van haar jeugd in Suriname.onder ogen. Ze vertelt het verhaal met kruiden, ze gebruikt hun krachtige geur en alle andere natuurlijke materialen om te communiceren en te helen, om het gesprek te openen over kwetsbaarheden.
