Edo Dijksterhuis: Vogels in de duinen, vogels aan de wanden
B is for Bird laat zich lezen als een vogelboek, op de wand opengeklapt. Aardige weetjes, verrassende kunstwerken. Een speelse tentoonstelling in Bergen, in de zomer het walhalla van de vogelaar.
De treurspreeuw is ongeveer 25 centimeter groot, bruin en een geweldige imitator van menselijke stemmen en andere geluiden. Om die reden was hij vroeger in Azië populair als volièrevogel. Maar ontsnapte exemplaren plantten zich razendsnel voort en breidden hun leefgebied uit zodat de treurspreeuw tegenwoordig wordt gezien als een regelrechte bedreiging van onder andere het Australische ecosysteem. In Indonesië wordt massaal gejaagd op de vogel, maar om andere redenen. Hij bootst de stadsherrie na en maakt het leven in de urban jungle zo nog onaangenamer.
Anaïs López fotografeerde de treurspreeuw op drie verschillende manieren. Gevangen in de hand, hippend over een zebrapad en groepsgewijs in een boom bij schemer, als een stel hangjongeren bij een speeltuintje. De vogel is kwetsbaar en brutaal, een plaag vergelijkbaar met de mens die hij imiteert.
B is for Bird staat bol van dit soort symboliek. De tentoonstelling laat zich lezen als een op de muur opengeklapt vogelboek met alfabetische opzet en associatieve inslag. Je begint bij ’A is for Artificial’ en eindigt bij ’Z is for Zoo’. Bij iedere letter hangt een hedendaags kunstwerk en bij sommige twee of drie. Want A staat bijvoorbeeld ook voor ’Alcohol’. En daar hoort een schitterend, door Emo Verkerk geschilderd portret bij van Venedikt Jerofejev, de schrijver van Moskou op sterk water, een verslag van een meerdaags delirium. Hij heeft gezelschap van een koekoek, de belichaming van zijn eenzaamheid.
Robots
Dit soort poëtische lemma’s worden afgewisseld met werk dat meer wetenschappelijk is van toon. De tekeningen van Kevin Simón Mancera bijvoorbeeld. Op een vel zette hij de nationale vogels van de machtigste landen ter wereld, zoals de Amerikaanse zeearend en de Franse haan. Een ander vel wordt bevolkt door vogels uit de armste landen, die er geen gevederde mascotte op na houden maar wel het tehuis zijn van veel meer vogelsoorten.
B is for Bird bevat geschilderde en gefotografeerde vogels, vogels die door robots zijn gespot en gereproduceerd, vogels gemaakt van gelast pvc, een neonvogel en vogelgeluiden gevat in sonogrammen. Gastcurator Hanne Hagenaars heeft een gevarieerde en visueel aantrekkelijke verzameling werken bij elkaar gebracht. Met hier en daar een mooie verrassing. Zo is de metalen constructie met papegaaienvleugel atypisch voor David Jablonowski maar past het wandsculptuur hier perfect onder ’E is for Exotic’.
De bezoeker kan eigenlijk willekeurig waar beginnen in de rondgang — er missen sowieso een paar letters dus waarom niet? Maar al snel laat zich een bepaald ritme voelen en onderhuidse dwarsverbanden. Expliciet wordt dat bij ’R is for Repetition’ waar de geabstraheerde parkiet van Daan van Golden, gerubriceerd onder de P, weer opduikt. Hij wordt geflankeerd door Daniëlle van Arks foto van Picasso’s gebeeldhouwde uil, die weer een echo is van Lisa Couwenberghs grote schilderij met uilen onder de O van ’Owl’.
In het midden van de zaal staat een ouderwetse pick-up met een dozijn singletjes waar vogelgeluiden op zijn vastgelegd. Het is een aardige gimmick, maar eigenlijk is hij overbodig. B is for Bird is zelf een tentoonstelling als een liedje. Licht en vrolijk vult hij de ruimte. Een speelse tentoonstelling die prima op z’n plek is in Bergen, in de zomer een walhalla voor vogelaars.
