Andrea Huntjens: Voeg ongemak toe ter inspiratie
Een puzzel, een fantasie of een alfabet bij Mission Nose Out
Achter een glazen deur in een loods op de NDSM-werf schuilt een klein atelier. Binnen hangen de werken van vijftien aan elkaar gekoppelde kunstenaars. Zwart-witfoto’s worden afgewisseld met een video-installatie, een wandschilderij met een tapijt. Een overkoepelend thema lijkt er niet te zijn. Toch hebben alle kunstenaars hetzelfde traject afgelegd om deze werken te maken.
De expositie Mission Nose Out in atelier Beautiful Distress is vernoemd naar het gelijknamige project van de Gerrit Rietveld Academie. Daar blijkt een doel achter te zitten: ’Wij willen studenten en statushouders samenbrengen, zonder er een liefdadigheidsinstelling van te maken,’ legt initiatiefnemer Essam Zaki (47) uit.
De statushouders, allen kunstenaar in hun land van herkomst, gingen op pad met eerstejaarsstudenten fotografie. De opzet was dat ze samen in ongemakkelijke situaties zouden belanden. Zo moest er een drankje gedronken worden in café Lellebel en zochten de studenten in Artis naar hun spirit animal, het dier dat hun persoonlijkheid weerspiegelt.
Drankje in café Lellebel en in Artis op jacht naar ieders spirit animal
Gezamenlijk maakten de koppels vervolgens een kunstwerk over deze uitstapjes. Niet iedere samenwerking boterde en dus toont de expositie er ook werken van individuen. Tegelijkertijd zorgden botsingen soms juist voor creatieve uitspattingen.
Mohammed Hassan en Ju-An Hsieh begrepen bijvoorbeeld in eerste instantie niets van elkaar. ’Ik sprak in het Arabisch en zij praatte Mandarijn terug,’ zegt Hassan (23). Dat leek nergens heen te gaan, maar uiteindelijk konden ze de taalbarrière juist benutten in hun project. Ze maakten een enorm tapijt bezaaid met zwarte kronkels. Het lijkt in eerste instantie een fantasievolle print of een duizelingwekkende puzzel, maar bij een tweede blik lijken het net letters. ’We hebben het Chinese en Arabische alfabet gecombineerd en gehusseld. Daardoor is het niet meer leesbaar en begrijp je er niets van. Dat is precies de eerste ervaring die wij met elkaar hadden.’
Luca Penning en Nazar Haji gooiden het over een andere boeg. Zij reisden naar Schiphol om inspiratie te halen uit de vertrek- en aankomsthal. ’We kwamen er al snel achter dat Schiphol voor ons allebei een heel andere betekenis had. Ik zag het als een positieve plek: hier ga je op vakantie. Voor Nazar was het vooral een plek om afscheid te nemen,’ zegt Penning (23). Zij keek omhoog en zag eenzame ballonnen, tegengehouden door het plafond. Die legde ze met haar camera vast. Nazar nam foto’s van mensen, maar verving de hoofden door plaatjes van dierenkoppen. ’Hij vond Schiphol namelijk zo lijken op Artis.’
De koppels deelden hun achtergronden, ervaringen en culturen, maar een voorstelling over vluchtelingen is deze tentoonstelling niet. ’We wilden niet het stempel van refugee art op ons project plakken. Dat is een vloek voor iedere kunstenaar,’ zegt Zaki.
Hij wil niet de nadruk leggen op waar statushouders vandaankomen, maar op wie zij zijn. ’Het zijn kunstenaars die samenwerken met andere kunstenaars. Dat ze uit andere omgevingen komen, maakt hun werk juist spannend.’
Mission Nose Out, Beautiful Distress, Ms. van Riemsdijkweg 41a, t/m 1 juli dagelijks 12 – 18 uur.