Recensies over Rietveld Photography at The Fifth Season

Stu­den­ten van de Rietveld Acad­e­mie verbleven afgelopen drie maan­den op het ter­rein van een psy­chi­a­trische instelling. Het werk dat ze er maak­ten is te zien op Foam Fusion. ​’Het was intens, ook door de stilte.’

Iedere stu­dent ging anders met de sit­u­atie om, die eerste dagen dat ze rond­liepen op het ter­rein van de psy­chi­a­trische instelling Altrecht in Den Dold­er. De Oost­en­rijkse Sophie Wurnig (24) durfde niet gelijk con­tact te mak­en met de patiën­ten. ​’Ik vond dat lastig, sim­pel­weg omdat ik niet goed wist hoe ik dat moest doen.’ In plaats daar­van besloot ze voor inspi­ratie rond­jes rond de gebouwen te lopen. Daar­bij vie­len haar de voor­w­er­pen in het gras op, die uit het raam waren gegooid door patiën­ten. Ertussen lagen ook brief­jes met tragis­che bood­schap­pen: ​’Help me, haal me hieruit. Bel de poli­tie’. Wurnig verza­melde ze.

Het ini­ti­atief voor het verbli­jf van de eerste­jaarsstu­den­ten van de Ger­rit Rietveld Acad­e­mie kwam vanu­it kun­ste­naarsres­i­den­tie Het Vijfde Seizoen, dat sinds 1989 op het ter­rein van Altrecht is geves­tigd. Elk kwartaal komt daar een andere kun­ste­naar; een keer per jaar gaan stu­den­ten van een Ned­er­landse kun­sta­cad­e­mie er drie maan­den aan de slag. Esther Vossen, directeur van Het Vijfde Seizoen, vin­dt het belan­grijk stu­den­ten die ruimte te bieden. ​’Het is goed te ervaren hoe het is te werken buiten de muren van de kun­sta­cad­e­mie — in een maatschap­pelijke omgeving.’

Sophie Wurnig ervo­er het als posi­tief een peri­ode niet op de acad­e­mie te zijn. ​’Na een paar dagen wist ik al dat het goed was een aan­tal maan­den weg te zijn. Zo’n kun­sta­cad­e­mie werkt toch als een bubbel, en nu kwa­men we alle­maal op totaal andere ideeën en inzichten.’

Iedere stu­dent maak­te tij­dens de res­i­den­tie werk, waar­bij de psy­chi­a­trie het onder­w­erp moest zijn. Tij­dens Foam Fusion wordt al het werk geëx­poseerd. Enri­co Garzaro maak­te bijvoor­beeld een cam­era obscu­ra, die te zien is in de tuin van Foam. Anna Lenar­tows­ka besloot zich tij­dens de res­i­den­tie terug te trekken in een sep­a­reer­cel. Ze maak­te er een film over. Vin­cent Zedelius, hoofd fotografie van de Rietveld Acad­e­mie, vin­dt dat heel bij­zon­der. ​’Anna is in de huid gekropen van de patiënt door in de sep­a­reer­cel alles in zich op te nemen: de banken, muren, vlo­er. Ze is nage­gaan wat ze op dat moment alle­maal voelde. Con­fron­terend en knap.’

Is het wel ver­standig stu­den­ten in het eerste jaar direct te con­fron­teren met een psy­chi­a­trische instelling? Vol­gens Zedelius, die het project samen met docent Hanne Hage­naars begelei­d­de, waren er in het begin wel terughoudende reac­ties. ​’Ik was me bewust van de eventuele risi­co’s. De stu­den­ten hebben nooit gevraagd om deze sit­u­atie. We hebben van tevoren duidelijk bespro­ken dat de optie er was en ook aan hen gevraagd: wat vin­den jul­lie ervan? Alle stu­den­ten zijn er dus voor­bereid aan begonnen.’ Wat vond Wurnig van het idee? ​’Ik stond er eigen­lijk direct posi­tief tegen­over. Ik vond het wel lastig om te bedenken wat ik ervan moest verwacht­en. Toen ik daar een­maal was, vond ik het behoor­lijk intens, ook van­wege de stilte. Het was een groot con­trast vergeleken met Ams­ter­dam, maar het heeft me op een andere en vooral posi­tieve manier naar mijn werk lat­en kijken.’
En de brief­jes? Die gebruik­te Wurnig in eerste instantie ter inspi­ratie voor het mak­en van portret­ten en foto’s van de gebouwen. Al snel besloot ze ook de echte brief­jes tij­dens de ten­toon­stelling te tonen. ​’Ze con­fron­teer­den me met het feit dat iedereen een andere blik op de werke­lijkheid heeft. Die gedachte heeft me geïn­spireerd.’
Wurnig is blij dat de brief­jes te zien zijn. ​’Ik hoop dat de bezoek­ers stil­staan bij de kreten, en dat zij dan met dezelfde gedacht­en als ik zullen wor­den geconfronteerd.’